مینوز یا مگس مدیترانه

---

مگس میوه مدیترانه ای که به نام های مگس میوه و یا مگس مرکبات گفته می شود، یکی از آفات مهم و خطر ناک میوه است. مبدأ اصلی این آفت، افریقا است. از سال 1829 میلادی،  بتدریج در اکثر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا و در سایر کشورها انتشار یافته است. اولین بار در پائیز سال 1354 خسارت لارو این مگس در باغات هلوی مشهد گزارش شده است  و در همان سال، اقدامات قرنطینه ای علیه آن به عمل آمد و آفت نتوانست مستقر شود. تاکنون گزارشی از وجود آن در باغات استان وجود ندارد.

از نظر اهمیت اقتصادی ،این مگس، آفت  مهم حدود 1000 گونه محصول کشاورزی است و در بین آن ها بیش از همه به هلو، زردآلو، گلابی، گوجه، سیب، آلو، توت، به، انگور، خرمالو، انار، انجیر، مرکبات و بعضی از انواع گیاهان زراعی یک ساله حمله می نماید.  در سال های اخیر این آفت ،در برخی استان های کشور بخصوص استان مازندران و خراسان شمالی منتشر گردیده است. میوه های آلوده به آفت، به آسانی بین استان های کشور جابه جا می گردد  و باعث انتشار آفت می شود.

   
 این مگس در تله های ردیابی نصب شده در میادین میوه و تره بار مشهد شکار گردیده است. اگر چه هنوز در باغات استان، آلودگی به آفت گزارش نشده است ، ولی ردیابی آن ادامه دارد.  لذا لازم است به موازات فعالیت کارشناسان شبکه مراقبت ، کلیه باغداران ، آشنایی های لازم در خصوص شناسایی آفت و علایم خسارت آن  را کسب نموده و در صورت برخورد به موارد مشکوک ، به کارشناسان حفظ نباتات اطلاع رسانی نمایند. لازم به ذکر است در صورت بروز آلودگی آفت در منطقه ، علاوه بر خسارت مستقیم ، صادرات محصولات نیز با محدودیت های فراوانی روبرو می گردد.

مشخصات آفت:
 مگس بالغ به طول 5-4 میلی متر به رنگ زرد، سفید و سیاه با سری زرد رنگ و بزرگ با یک نوار قهوه ای روشن، چشم های مرکب قرمز ارغوانی براق و سینه ای زرد و سیاه رنگ پوشیده از موهای نرم با بال های شفاف با سه نوار جدا  از  هم قرار گرفته که نوار اول آن عریض و طلائی رنگ، نوار دوم دراز و پهن و طلائی رنگ، و نوار سوم کوتاه تر است، و بین دو نوار ذکر شده در عرض بال قرار دارد. شکم زرد رنگ ، و دارای دو نوار عرضی خاکستری در قسمت پشت آن می باشد.
پاها به رنگ زرد کمرنگ بوده و اندازه بدن حشره ماده به علت وجود تخم ریز بزرگ تر از حشره نر می باشد. تخم مگس به شکل دانه برنج و بیضی کشیده و کمی خمیده به طول 9/0 – 7/0 میلی متر به رنگ سفید شیری بوده و روی آن نقش و نگارهای تور مانند وجود دارد .
لارو کامل مگس به طول 10-7 میلی متر به شکل دوکی کشیده و کمی خمیده و سفید رنگ و فاقد پا می باشد. شفیره بیضی شکل به طول 5-4 میلی متر به رنگ قهوه ای تیره می باشد.
مگس بالغ معمولاً در پشت برگ یا سطح زیرین میوه استراحت می نماید و در شرایط عادی ،پرواز مگس کوتاه بوده و اغلب در سطح میوه های مجاور می نشیند. اما در صورتی که در معرض باد شدید قرار گیرد تا مسافت 2-1 کیلومتری و گاه حتی بیشتر از محل اولیه خود می تواند پرواز نماید.
عمر مگس بالغ بسته به درجه حرارت و رطوبت و چگونگی وضع تغذیه آن دارد، در شرایط مساعد 8-6 ماه می تواند زنده بماند.
مگس ماده ، تخم های خود را زیر پوست میوه های میزبان به صورت گروهی به تعداد 10-2 تائی  می گذارد. محل تخم گذاری آفت پس از مدت کوتاهی رنگ پریده و سپس قهوه ای تیره می شود.
لارو پس از خروج از تخم توسط یک جفت قلاب آرواره از گوشت میوه تغذیه می کند. طول دوره لاروی بین 50- 9 روز می باشد که می تواند طی این مدت 3 بار جلد عوض کند. میوه های آفت زده ریزش نموده و لارو پس از خروج از آن در خاک تا عمق 5 سانتی متری تبدیل به شفیره می گردد.
لارو این آفت جهنده بوده و پس از خروج از میوه می تواند تا 3 متر جا به جا شود . این آفت در شرایط مناسب تا 12 نسل می تواند در سال داشته باشد . در مناطق معتدل، زمستان را به صورت شفیره و در مناطق گرمسیری، آفت در تمام طول سال فعال است.
   

 

علائم خسارت آفت
 - تغییر رنگ در محل تخم ریزی مگس بر روی میوه
 - پوسیدگی میوه در اثر تغذیه لارو آفت
 - ریزش شدید و نابجای میوه

  

 
روش های کنترل:
نظر به تعدد نسل و میزبانی این آفت، همچنین وضعیت بیولوژی این آفت، مبارزه باید در قالب برنامه ریزی به شرح زیر انجام گردد:
1-  شناسائی باغات آفت زده از طریق نصب تله های جلب کننده یا تله های زرد چسبنده یا مشاهده خسارت آفت روی میوه با ثبت مشخصات کامل باغ یا باغ  سرا و تعداد درختان موجود.

2- جمع آوری و معدوم نمودن میوه های آفت زده و مشکوک با غرقاب نمودن در ظروف بشکه ای حاوی آب و مشتقات نفتی، مدفون نمودن میوه ها در عمق بیش از 50 سانتی متری خاک و در صورت امکان سوزاندن میوه های آفت زده.
3- محلول پاشی تنه و سر شاخه های اصلی درخت خصوصاً  قسمت های آفتاب گیر درخت با پروتئین هیدرولیزات 2 تا 3 درصد + 2 در هزار سم مالاتیون.
4- برداشت کلیه میوه ها قبل از فصل زمستان از سطح باغ یا باغ سراها و منازل

5- جلوگیری از نقل وانتقال میوه های آفت زده .
6- انجام مبارزه زراعی در فصل سرما (پا بیل کردن سایه انداز درختان) به منظور از بین بردن شفیره های آفت.
7 - عدم انبار کردن میوه های برداشت شده از باغاتی که وجود آفت در آن ها محرز می باشد